พระผงสุพรรณ พิมพ์หน้าแก่

วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดสุพรรณบุรี ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำสุพรรณบุรี ด้านทิศตะวันตก บริเวณศูนย์กลางของเมืองโบราณสุพรรณบุรี ตำบลรั้วใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี วัดพระศรีรัตนมหาธาตุไม่มีหลักฐานว่าสร้างขึ้นเมื่อใด จากรูปแบบศิลปกรรมสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนต้น (พ.ศ. 1893 – 1991)ภายในวัดประกอบด้วยโบราณสถานที่สำคัญ ได้แก่ พระปรางค์ ซึ่งเป็นเจดีย์ประธานของวัด เจดีย์ทรงแปดเหลี่ยม จำนวน 2 องค์ อุโบสถ วิหารน้อย และซากเจดีย์รายจำนวน 2 องค์

ภายในพระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุได้มีการค้นพบพระพิมพ์ที่มีชื่อเสียงมากที่สุดของจังหวัดสุพรรณบุรี พระพิมพ์ที่มีชื่อเสียงและได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในชุด “พระเบญจภาคี” คือ พระผงสุพรรณ ทำด้วยดินเผา สามารถแบ่งพิมพ์ได้เป็น 3 พิมพ์ ซึ่งนักสะสมพระพิมพ์นิยมเรียกกันตามลักษณ์ของพระพักตร์ว่า “พระผงสุพรรณพิมพ์หน้าแก่” “พระผงสุพรรณพิมพ์หน้ากลาง” และ “พระผงสุพรรณพิมพ์หน้าหนุ่ม”

พระผงสุพรรณได้ปรากฏหลักฐานว่าขุดพบที่พระปรางค์องค์ใหญ่ของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เมื่อปี พ.ศ.2456 โดยท่านพระยาสุนทรบุรี เจ้าเมืองสุพรรณในขณะนั้นได้สั่งให้มีการเปิดกรุ อย่างเป็นทางการ เพราะปรากฏว่ามีคนร้ายลักลอบขุดพระปรางค์องค์ใหญ่ อยู่บ่อยครั้งซึ่งได้ พบพระบูชาและพระเครื่องมากมายหลายพิมพ์ แม้แต่พระทองคำก็มีไม่น้อย นอกจากนี้ยังพบแผ่นลานเงิน แผ่นลานทองซึ่งได้บันทึกจารหลักฐานไว้ทำให้ชนรุ่นหลังได้ทราบว่า ในปี พ.ศ.1890 สมเด็จพระบรมราชาธิบดีที่ 1 ทรงมีศรัทธาในพระบรมพุทธศาสนา ได้ทรงอัญเชิญพระมหาเถร-ปิยะทัสสีสารีบุตร ให้เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ พระฤาษีทิวาลัยเป็นประธาน ฝ่ายฤาษี ร่วมกันสร้าง พระพุทธปฏิมากร เพื่อเป็นการสืบศาสนา

พระผงสุพรรณเป็นพระเครื่องสกุลสูงเปรียบได้ว่าเป็นพระชั้นกษัตริย์ของเมืองสุพรรณบุรี พุทธลักษณะเป็นพระสี่เหลี่ยมทรงชะลูดจนดูเกือบจะเป็นสามเหลี่ยมตัดปลาย มีบางองค์ถูกตัดปลายออกสองด้านจนกลายเป็นห้าเหลี่ยมก็มี พระผงสุพรรณเป็นพระพิมพ์แสดงปางมารวิชัย ประทับนั่งขัดสมาธิราบบนฐานเชียงเตี้ยๆ ประดิษฐานภายในซุ้มเรือนแก้ว พระพักตร์ยาว สวมเครื่องประดับพระเศียร พระขนงโก่งโค้ง พระนาสิกโด่ง พระโอษฐ์แย้มพระสรวล พระอุระนูน เป็นที่น่าสังเกตว่า ด้านหลังของพระผงสุพรรณทุกองค์ มักปรากฎรอยนิ้วมือแบบมัดหวายอย่างชัดเจน ซึ่งอาจเป็นวิธีการกดพิมพ์พระ เพื่อเน้นย้ำให้ติดรายละเอียดชัดเจนยิ่งขึ้น